Το έθιμο της Λαγάνας και η ιστορία της στο πέρασμα των αιώνων

Τα νηστίσιμα αλλά και τα θαλασσινά έχουν την τιμητική τους. Εκτός όμως από τον χαλβά, την φασολάδα και τις γαρίδες, δεν λείπει από το Σαρακοστιανό τραπέζι η πατροπαράδοτη λαγάνα.

Η ιστορία της Λαγάνας

Η λαγάνα είναι άζυμος άρτος, δηλ. παρασκευάζεται χωρίς προζύμι. Τέτοιος άρτος πρόχειρος χρησιμοποιήθηκε από τους Ισραηλίτες κατά τη νύχτα της Εξόδου τους από την Αίγυπτο υπό την αρχηγία του Μωυσή. Έκτοτε επιβαλλόταν από το Μωσαικό Νόμο για όλες τις ημέρες της εορτής του Πάσχα, μέχρι που ο Χριστός στο τελευταίο του Πάσχα ευλόγησε τον ένζυμο άρτο.

Η ιστορία της λαγάνας διατρέχει όλη τη διατροφική παράδοση από

την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Ο Αριστοφάνης στις “Εκκλησιάζουσες” λέει “Λαγάνα πέττεται” δηλαδή “Λαγάνες γίνονται”.

Ο Οράτιος στα κείμενά του αναφέρει τη λαγάνα ως “Το γλύκισμα των φτωχών”. Το έθιμο της λαγάνας παρέμεινε αναλλοίωτο ανά τους αιώνες και συνηθίζεται να παρασκευάζεται με μεράκι από τον αρτοποιό της γειτονιάς, τραγανή λαχταριστή και σουσαμένια και καταναλώνεται κατά την Καθαρά Δευτέρα, την Πρωτονήστιμη Δευτέρα της Σαρακοστής.

Η ονομασία της “Καθαρά” προήλθε από τη συνήθεια που είχαν οι νοικοκυρές το πρωί της ημέρας αυτής, να πλένουν με ζεστό νερό και στάχτη όλα τα μαγειρικά σκεύη, ως “ημέρα κάθαρσης”. Στη συνέχεια τα κρεμούσαν στη θέση τους όπου και παρέμεναν μέχρι τη λήξη της νηστείας. Επίσης κατά την ημέρα αυτή εξέρχονταν όλοι οικογενειακώς στην ύπαιθρο και έστρωναν κάτω στη γη και έτρωγαν νηστίσιμα φαγητά όπως χαλβά, ελιές, ταραμά και λαγάνα.

Από την Καθαρά Δευτέρα προετοιμάζεται ο άνθρωπος μετά τις εορτές και την καλοφαγία των Απόκρεων, να καθαρίσει την ψυχή και το σώμα του για να φτάσει στο τέρμα δηλ. στο Πάσχα και να αναστηθεί ξανά με την Ανάσταση του Κυρίου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η λαγάνα που έχει το σχή­μα της “κυρα-Σαρακοστής”,που παριστάνει μια μακριά γυναίκα που έχει ένα σταυρό στο κεφάλι, δεν έχει στόμα γιατί είναι όλο νηστεία.

Τα χέρια της είναι σταυρωμένα για τις προσευχές, έχει επτά πόδια που συμβολίζουν τις επτά εβδομάδες της νηστείας. Έθιμο που συνηθιζόταν για να μετρούν το χρόνο κατά την περίοδο της Σαρακοστής ήταν κάθε Σάββατο να κόβουν το ένα πόδι και το τελευταίο το έκοβαν το Μ.Σάββατο όπου το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο ή σε ένα καρύδι και όποιος το έβρισκε ήταν ο τυχερός της επόμενης χρονιάς.

Η νόστιμη και λαχταριστή για όλους μας λαγάνα είναι ένα προϊόν άξιο σεβασμού και με πραγματική πλούσια ιστορία, θα είναι μεγάλη απώλεια για τις επερχόμενες γενεές να ξεχάσουν τις παραδόσεις μας, να ξεχάσουν τις παλιές σαρακοστιανές μυρουδιές.

Οι αρτοποιοί της γειτονιάς πιστοί στις παραδόσεις μας παρασκευάζουν την Καθαρά Δευτέρα τη λαγάνα συμβάλλοντας έτσι στη διατήρηση του εθίμου, ώστε οι νέες γενεές να έχουν την ευκαιρία να ακούσουν, να μυρίσουν και να γευτούν τη Σαρακοστή γιατί οι Σαρακοστιανές μυρωδιές είναι έμμεσοι φορείς μιας βαθιάς πνευματικότητας.

Φτιάξτε την δική σας Λαγάνα  

Υλικά

60 γρ. μαγιά νωπή ή 2 κουταλιές ξερή

2 κούπες ζεστό νερό (40 βαθμών Κελσίου)

1 κιλό αλεύρι χωριάτικο και αλεύρι για όλες τις χρήσεις μισό, μισό

2 κουταλάκια αλάτι

2 κουταλιές λάδι

2 κουταλιές ζάχαρη

λίγο σουσάμι

Ατομα: 3-4 λαγάνες

Χρόνος προετοιμασίας: 12 ώρες

Χρόνος ψησίματος: 20′

Εκτέλεση

Διαλύστε τη μαγιά στο μισό ζεστό νερό, ρίξτε λίγο από το αλεύρι να γίνει πηχτός χυλός, σκεπάστε τον με πλαστική μεμβράνη κι αφήστε τον σε ζεστό μέρος 12 ώρες. Κοσκινίστε σε λεκανίτσα το υπόλοιπο αλεύρι με το αλάτι και κάντε στο κέντρο ένα λάκκο. Ρίξτε μέσα τη ζάχαρη, το λάδι, τη φουσκωμένη μαγιά και 1 1/2 κούπα ή όσο χλιαρό νερό χρειαστεί και ζυμώστε, παίρνοντας το αλεύρι από τριγύρω, ώσπου να επιτύχετε μια ζύμη μάλλον μαλακιά, ελαστική και εύπλαστη. Ζυμώστε την δυνατά 8′-10′. Χωρίστε την σε 3 ή 4 μπάλες. Αλείψτε τες με λάδι και βάλτε τες σε μπολ. Σκεπάστε κι αφήστε τες να διπλασιασθούν σε όγκο.

Πατήστε κάθε μπάλα με τον πλάστη, επάνω σε αλευρωμένη επιφάνεια και πλάστε 3 ή 4 χοντρές πίτες, με διάμετρο 18-20 εκ. Βάλτε τες σε μεγάλες λαμαρίνες, σκεπάστε κι αφήστε τες να φουσκώσουν, ώσπου να διπλασιασθούν σε όγκο. Πατήστε τες με τα δάχτυλα σε διάφορα σημεία, κάνοντας βαθειές δαχτυλιές σε όλη την επιφάνεια.

Αλείψτε τες με λίγο νερό και πασπαλίστε τες με σουσάμι. Ψήστε τις λαγάνες στους 200 βαθμούς Κελσίου, 15′-20′. Οι λαγάνες στεγνώνουν πολύ γρήγορα. Είναι προτιμότερο να καταναλωθούν την ίδια ημέρα. Αλλιώς, φυλάξτε τες στην κατάψυξη, κλεισμένες ερμητικά σε πλαστική σακούλα. Διατηρούνται 3 μήνεs...

Πηγή ➤ planetnews

από http://newspressagrinio.blogspot.gr/