Εκδήλωση με συγκέντρωση και έκθεση με πλούσιο αρχειακό - φωτογραφικό υλικό πραγματοποίησε η ΤΕ Αιτωλοακαρνανίας του ΚΚΕ
Μορφή επιβλητικής διαδήλωσης πήρε η κηδεία της έγκυου καπνεργάτριας Β. Γεωργαντζέλη που σκοτώθηκε στη μεγάλη απεργία του 1926
Με αφορμή τη συμπλήρωση 80 χρόνων από τον ηρωικό Μάη του 1936 στη Θεσσαλονίκη, η Τομεακή Επιτροπή Αιτωλοακαρνανίας της ΚΟ Δυτικής Ελλάδας του ΚΚΕ διοργάνωσε πολύμορφες εκδηλώσεις σε διάφορες πόλεις του νομού. Η δραστηριότητα αυτή κορυφώθηκε με την κεντρική εκδήλωση στο Αγρίνιο στις 14/5, στο χώρο του Εργατικού Κέντρου.
Πέρα από την έκθεση, που περιείχε πλούσιο αρχειακό και φωτογραφικό υλικό, έγινε απαγγελία ποιήματος με τίτλο «Το παραμύθι», του Κώστα Χατζόπουλου, που γράφτηκε με αφορμή την Οχτωβριανή Επανάσταση του 1917, καλώντας το λαό να ξεσηκωθεί και να γκρεμίσει τους καταπιεστές του.
Η κεντρική ομιλία έγινε από τον Δημήτρη Δήμα, μέλος της ΤΕ Αιτωλοακαρνανίας, και είχε θέμα: «Η συμβολή του ΚΚΕ στην ανάπτυξη του καπνεργατικού κινήματος του Αγρινίου την περίοδο του Μεσοπολέμου, 1918-1936 - Διδάγματα για το σήμερα». Ακολούθησε προβολή βίντεο με θέμα τα γεγονότα του Μάη του 1936 στη Θεσσαλονίκη.
Μέσα από την προβολή του φωτογραφικού υλικού, αναδείχθηκαν η δράση και η συμβολή του Κόμματος εκείνη την περίοδο στην ανάπτυξη των αγώνων του εργατικού - λαϊκού κινήματος στο Αγρίνιο, φωτίστηκαν πλευρές από τη σχετικά άγνωστη, αλλά ηρωική δράση του Σωματείου Καπνεργατών-τριών Αγρινίου.
Συνολικά, η έκθεση προσέλκυσε το ενδιαφέρον, αναδείχθηκαν σχετικά άγνωστες πτυχές της δράσης του Κόμματος και οι ρίζες που έχει στην περιοχή.
Τα πρώτα βήματα οργάνωσης και ο ερχομός των προσφύγων
Κάλεσμα στο πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» προς τους απεργούς καπνεργάτες του Αγρινίου
Στα μέσα της δεκαετίας του 1900 οι καπναποθήκες ήταν καταστήματα ενοικιαζόμενα, ακατάλληλα για καπνεργασία. Οι καπνεργάτες, μέσα σε άθλιες συνθήκες εργασίας, υπέφεραν από πολλά νοσήματα και κυρίως από τη φυματίωση, από την οποία πέθαινε αρκετός αριθμός κάθε χρόνο.
Το εργατικό δυναμικό των καπνομάγαζων ήταν κυρίως γυναίκες, κοριτσάκια από 12 έως 22 χρόνων, που διεκπεραίωναν τη δύσκολη φάση της διαλογής. Το 73% των παιδιών δεν τελείωναν την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Το Κόμμα μας είχε προσανατολισμό στην οργάνωση των καπνεργατριών και στην ανάδειξή τους στα όργανα του συνδικαλιστικού κινήματος.
Ο Αγρινιώτης Κ. Χατζόπουλος μεταφράζει για πρώτη φορά το «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος» των Μαρξ - Ενγκελς, με τον ελληνικό τίτλο «Το Κοινωνιστικό Μανιφέστο», το οποίο δημοσίευσε σε συνέχειες στην εφημερίδα «Ο Εργάτης του Βόλου». Θεωρείται ο έγκυρος και πρώιμος μεταφραστής του. Αργότερα μεταφράζει το έργο του Ενγκελς «Η εξέλιξη του σοσιαλισμού από ουτοπία σε επιστήμη».
Το 1911, ιδρύεται το Σωματείο Καπνεργατών - Καπνεργατριών Αγρινίου «Η Αλληλοβοήθεια», το οποίο αριθμούσε περίπου 2.000 μέλη. Αυτό αποτέλεσε την αρχή και τον κύριο κορμό του εργατικού - συνδικαλιστικού κινήματος στην πόλη για τις επόμενες δεκαετίες, πρωτοστατώντας στην ίδρυση του Εργατικού Κέντρου Αγρινίου.
Καπνεργάτριες στις καπναποθήκες Παπαστράτου. Ορθιος αριστερά ο επιστάτης...
Η εγκατάσταση άνω των 2.500 προσφύγων από τη Μ. Ασία και τον Πόντο στην περιοχή του Αγρινίου, αριθμός που αντιπροσώπευε περίπου το 15% του πληθυσμού της πόλης στην απογραφή του 1928, γιγάντωσε το προλεταριάτο της πόλης του Αγρινίου.
Με συνέπεια το ΚΚΕ πάλεψε για την ταξική ενότητα της εργατικής τάξης. Εναντιώθηκε έμπρακτα στο διαχωρισμό των εργατών με βάση το θρήσκευμα, την εθνότητα, την καταγωγή, το φύλο. Ο «Ριζοσπάστης» έγραφε το 1926: «Η Ελλάδα δε διαιρείται σε ντόπιους και πρόσφυγες. Η Ελλάδα διαιρείται σε πλούσιους και φτωχούς, σε ανθρώπους που δε δουλεύουν και ζουν και σε ανθρώπους που ολημερίς και ολονυχτίς δουλεύουν και δεν μπορούν να ζήσουν».
Σημαντικές σελίδες από την ταξική πάλη στο Αγρίνιο
Στο Αγρίνιο, τον Ιούλη του 1926, έχουμε την πιο σοβαρή πανελλαδικά απεργία της περιόδου της παγκαλικής δικτατορίας. Κηρύσσεται γενική απεργία η οποία άρχισε στις 2/7/1926 με αίτημα την αύξηση των ημερομισθίων. Κράτησε για 38 μέρες και ήταν τότε η μεγαλύτερη απεργία στην Ελλάδα.
Την 38η μέρα οι καπνεργάτες και καπνεργάτριες του Αγρινίου, 3.000 περίπου, συγκεντρώθηκαν στο σημερινό πάρκο Αγρινίου με αίτημα: «Δικαία απαίτησις, ή 100 δράμια ψωμί ή ένα χρόνο απεργία».
Οι αρχές είχαν τοποθετήσει ισχυρή δύναμη Χωροφυλακής δίπλα από το σημερινό Εργατικό Κέντρο. Ακολούθησε συμπλοκή με πυροβολισμούς στον αέρα και πετροπόλεμο με τη Χωροφυλακή. Τραυματίστηκαν βαριά πάνω από 30 καπνεργάτες.
Μία σφαίρα βρίσκει στο κεφάλι τον νεαρό Θεμιστοκλή Καρανικόλα και μία άλλη σφαίρα τραυματίζει θανάσιμα την έγκυο καπνεργάτρια Βασιλική Γεωργαντζέλη. Η κηδεία γίνεται στον Αγιο Δημήτριο παίρνοντας μορφή επιβλητικής διαδήλωσης.
Η μαχητική απεργία των καπνεργατών συνεχίζεται και τις πρώτες μέρες μετά την ανατροπή της δικτατορίας του Πάγκαλου και λύνεται με επιτυχία. Μετά από ένα μήνα απεργία πέτυχαν αύξηση κατά 10-13%. Τις επόμενες μέρες, για να τρομοκρατηθούν οι καπνεργάτες, συνελήφθησαν και εκτοπίστηκαν στη Σκιάθο αρκετοί κομμουνιστές συνδικαλιστές, μεταξύ των οποίων και ο γενικός γραμματέας του Σωματείου.
Στις 18/5/1929 στο Αγρίνιο οι καπνεργάτες συγκροτούν συλλαλητήριο. Η Αστυνομία συλλαμβάνει 20 καπνεργάτες, ανάμεσά τους και τον γραμματέα του Εργατικού Κέντρου Αγρινίου.
Στις 10/10/1929 πραγματοποιείται ένοπλο συλλαλητήριο. Οι εξεγερθέντες καπνεργάτες κατέλαβαν την πόλη, η οποία ανακαταλήφθηκε μόνο έπειτα από ενισχύσεις που στάλθηκαν από το Σύνταγμα Μεσολογγίου. Οι καπνεργάτες αμύνθηκαν με οδοφράγματα. Τραυματίζονται 3 διαδηλωτές και 2 χωροφύλακες. Η κυβέρνηση στέλνει στρατιωτικές ενισχύσεις. Συλλαμβάνονται 25 καπνεργάτες (τοπική εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» της 11ης Αυγούστου 1926). Με τα γεγονότα αυτά ασχολήθηκε και η εφημερίδα «Πράβντα» της Μόσχας, αλλά και το Κόμμα μας με απόφαση του ΠΓ πάνω στα γεγονότα αυτά, με δημοσίευση στον «Ριζοσπάστη».
Μια ακόμα πλευρά που αναδείχθηκε στην έκθεση ήταν η συμμετοχή πολλών καπνεργατών του Αγρινίου στον Ισπανικό Εμφύλιο. Ανάμεσά τους ο καπνεργάτης Δημήτρης Κατσικιώτης, Γραμματέας της ΚΟ Αγρινίου, που πολέμησε μέσα από τις Διεθνείς Ταξιαρχίες (Γκεόργκι Δημητρώφ - Βαλκανική Ταξιαρχία), ως διοικητής πυροβολαρχίας και με το βαθμό του ταγματάρχη, σκοτώθηκε στη μάχη της Κόρδοβας στη Βόρεια Ισπανία.
Ριζοσπάστης
Με αφορμή τη συμπλήρωση 80 χρόνων από τον ηρωικό Μάη του 1936 στη Θεσσαλονίκη, η Τομεακή Επιτροπή Αιτωλοακαρνανίας της ΚΟ Δυτικής Ελλάδας του ΚΚΕ διοργάνωσε πολύμορφες εκδηλώσεις σε διάφορες πόλεις του νομού. Η δραστηριότητα αυτή κορυφώθηκε με την κεντρική εκδήλωση στο Αγρίνιο στις 14/5, στο χώρο του Εργατικού Κέντρου.
Πέρα από την έκθεση, που περιείχε πλούσιο αρχειακό και φωτογραφικό υλικό, έγινε απαγγελία ποιήματος με τίτλο «Το παραμύθι», του Κώστα Χατζόπουλου, που γράφτηκε με αφορμή την Οχτωβριανή Επανάσταση του 1917, καλώντας το λαό να ξεσηκωθεί και να γκρεμίσει τους καταπιεστές του.
Η κεντρική ομιλία έγινε από τον Δημήτρη Δήμα, μέλος της ΤΕ Αιτωλοακαρνανίας, και είχε θέμα: «Η συμβολή του ΚΚΕ στην ανάπτυξη του καπνεργατικού κινήματος του Αγρινίου την περίοδο του Μεσοπολέμου, 1918-1936 - Διδάγματα για το σήμερα». Ακολούθησε προβολή βίντεο με θέμα τα γεγονότα του Μάη του 1936 στη Θεσσαλονίκη.
Μέσα από την προβολή του φωτογραφικού υλικού, αναδείχθηκαν η δράση και η συμβολή του Κόμματος εκείνη την περίοδο στην ανάπτυξη των αγώνων του εργατικού - λαϊκού κινήματος στο Αγρίνιο, φωτίστηκαν πλευρές από τη σχετικά άγνωστη, αλλά ηρωική δράση του Σωματείου Καπνεργατών-τριών Αγρινίου.
Συνολικά, η έκθεση προσέλκυσε το ενδιαφέρον, αναδείχθηκαν σχετικά άγνωστες πτυχές της δράσης του Κόμματος και οι ρίζες που έχει στην περιοχή.
Τα πρώτα βήματα οργάνωσης και ο ερχομός των προσφύγων
Στα μέσα της δεκαετίας του 1900 οι καπναποθήκες ήταν καταστήματα ενοικιαζόμενα, ακατάλληλα για καπνεργασία. Οι καπνεργάτες, μέσα σε άθλιες συνθήκες εργασίας, υπέφεραν από πολλά νοσήματα και κυρίως από τη φυματίωση, από την οποία πέθαινε αρκετός αριθμός κάθε χρόνο.
Το εργατικό δυναμικό των καπνομάγαζων ήταν κυρίως γυναίκες, κοριτσάκια από 12 έως 22 χρόνων, που διεκπεραίωναν τη δύσκολη φάση της διαλογής. Το 73% των παιδιών δεν τελείωναν την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Το Κόμμα μας είχε προσανατολισμό στην οργάνωση των καπνεργατριών και στην ανάδειξή τους στα όργανα του συνδικαλιστικού κινήματος.
Ο Αγρινιώτης Κ. Χατζόπουλος μεταφράζει για πρώτη φορά το «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος» των Μαρξ - Ενγκελς, με τον ελληνικό τίτλο «Το Κοινωνιστικό Μανιφέστο», το οποίο δημοσίευσε σε συνέχειες στην εφημερίδα «Ο Εργάτης του Βόλου». Θεωρείται ο έγκυρος και πρώιμος μεταφραστής του. Αργότερα μεταφράζει το έργο του Ενγκελς «Η εξέλιξη του σοσιαλισμού από ουτοπία σε επιστήμη».
Το 1911, ιδρύεται το Σωματείο Καπνεργατών - Καπνεργατριών Αγρινίου «Η Αλληλοβοήθεια», το οποίο αριθμούσε περίπου 2.000 μέλη. Αυτό αποτέλεσε την αρχή και τον κύριο κορμό του εργατικού - συνδικαλιστικού κινήματος στην πόλη για τις επόμενες δεκαετίες, πρωτοστατώντας στην ίδρυση του Εργατικού Κέντρου Αγρινίου.
Η εγκατάσταση άνω των 2.500 προσφύγων από τη Μ. Ασία και τον Πόντο στην περιοχή του Αγρινίου, αριθμός που αντιπροσώπευε περίπου το 15% του πληθυσμού της πόλης στην απογραφή του 1928, γιγάντωσε το προλεταριάτο της πόλης του Αγρινίου.
Με συνέπεια το ΚΚΕ πάλεψε για την ταξική ενότητα της εργατικής τάξης. Εναντιώθηκε έμπρακτα στο διαχωρισμό των εργατών με βάση το θρήσκευμα, την εθνότητα, την καταγωγή, το φύλο. Ο «Ριζοσπάστης» έγραφε το 1926: «Η Ελλάδα δε διαιρείται σε ντόπιους και πρόσφυγες. Η Ελλάδα διαιρείται σε πλούσιους και φτωχούς, σε ανθρώπους που δε δουλεύουν και ζουν και σε ανθρώπους που ολημερίς και ολονυχτίς δουλεύουν και δεν μπορούν να ζήσουν».
Σημαντικές σελίδες από την ταξική πάλη στο Αγρίνιο
Στο Αγρίνιο, τον Ιούλη του 1926, έχουμε την πιο σοβαρή πανελλαδικά απεργία της περιόδου της παγκαλικής δικτατορίας. Κηρύσσεται γενική απεργία η οποία άρχισε στις 2/7/1926 με αίτημα την αύξηση των ημερομισθίων. Κράτησε για 38 μέρες και ήταν τότε η μεγαλύτερη απεργία στην Ελλάδα.
Την 38η μέρα οι καπνεργάτες και καπνεργάτριες του Αγρινίου, 3.000 περίπου, συγκεντρώθηκαν στο σημερινό πάρκο Αγρινίου με αίτημα: «Δικαία απαίτησις, ή 100 δράμια ψωμί ή ένα χρόνο απεργία».
Οι αρχές είχαν τοποθετήσει ισχυρή δύναμη Χωροφυλακής δίπλα από το σημερινό Εργατικό Κέντρο. Ακολούθησε συμπλοκή με πυροβολισμούς στον αέρα και πετροπόλεμο με τη Χωροφυλακή. Τραυματίστηκαν βαριά πάνω από 30 καπνεργάτες.
Μία σφαίρα βρίσκει στο κεφάλι τον νεαρό Θεμιστοκλή Καρανικόλα και μία άλλη σφαίρα τραυματίζει θανάσιμα την έγκυο καπνεργάτρια Βασιλική Γεωργαντζέλη. Η κηδεία γίνεται στον Αγιο Δημήτριο παίρνοντας μορφή επιβλητικής διαδήλωσης.
Η μαχητική απεργία των καπνεργατών συνεχίζεται και τις πρώτες μέρες μετά την ανατροπή της δικτατορίας του Πάγκαλου και λύνεται με επιτυχία. Μετά από ένα μήνα απεργία πέτυχαν αύξηση κατά 10-13%. Τις επόμενες μέρες, για να τρομοκρατηθούν οι καπνεργάτες, συνελήφθησαν και εκτοπίστηκαν στη Σκιάθο αρκετοί κομμουνιστές συνδικαλιστές, μεταξύ των οποίων και ο γενικός γραμματέας του Σωματείου.
Στις 18/5/1929 στο Αγρίνιο οι καπνεργάτες συγκροτούν συλλαλητήριο. Η Αστυνομία συλλαμβάνει 20 καπνεργάτες, ανάμεσά τους και τον γραμματέα του Εργατικού Κέντρου Αγρινίου.
Στις 10/10/1929 πραγματοποιείται ένοπλο συλλαλητήριο. Οι εξεγερθέντες καπνεργάτες κατέλαβαν την πόλη, η οποία ανακαταλήφθηκε μόνο έπειτα από ενισχύσεις που στάλθηκαν από το Σύνταγμα Μεσολογγίου. Οι καπνεργάτες αμύνθηκαν με οδοφράγματα. Τραυματίζονται 3 διαδηλωτές και 2 χωροφύλακες. Η κυβέρνηση στέλνει στρατιωτικές ενισχύσεις. Συλλαμβάνονται 25 καπνεργάτες (τοπική εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» της 11ης Αυγούστου 1926). Με τα γεγονότα αυτά ασχολήθηκε και η εφημερίδα «Πράβντα» της Μόσχας, αλλά και το Κόμμα μας με απόφαση του ΠΓ πάνω στα γεγονότα αυτά, με δημοσίευση στον «Ριζοσπάστη».
Μια ακόμα πλευρά που αναδείχθηκε στην έκθεση ήταν η συμμετοχή πολλών καπνεργατών του Αγρινίου στον Ισπανικό Εμφύλιο. Ανάμεσά τους ο καπνεργάτης Δημήτρης Κατσικιώτης, Γραμματέας της ΚΟ Αγρινίου, που πολέμησε μέσα από τις Διεθνείς Ταξιαρχίες (Γκεόργκι Δημητρώφ - Βαλκανική Ταξιαρχία), ως διοικητής πυροβολαρχίας και με το βαθμό του ταγματάρχη, σκοτώθηκε στη μάχη της Κόρδοβας στη Βόρεια Ισπανία.
Ριζοσπάστης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου