ΕΡΕΥΝΑ ΣΟΚ: «Πρωταθλητές» στον τζόγο και το αλκοόλ οι Ελληνες μαθητές

Οι έφηβοι στην Ελλάδα μείωσαν το κάπνισμα, παρ’ ότι βρίσκουν εύκολα τσιγάρα, αλλά αύξησαν το αλκοόλ, που το ξεκινούν ακόμη και από τα 13 τους χρόνια. 

Δεν προτιμούν -όσο οι συνομήλικοί τους Ευρωπαίοι- τις
παράνομες ουσίες, αλλά είναι πρωταθλητές στον τζόγο, καθώς διπλάσιοι Έλληνες μαθητές δηλώνουν ότι έχουν στοιχηματίσει στο διαδίκτυο ή σε άλλους χώρους, σε σχέση με παιδιά ίδιας ηλικίας στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Αυτά είναι ορισμένα από τα κύρια ευρήματα της πανευρωπαϊκής έρευνας ESPAD, που καταγράφει τη συμπεριφορά και τις αντιλήψεις των 16χρονων μαθητών, σχετικά με ουσίες όπως ο καπνός, τα οινοπνευματώδη, τη χρήση του διαδικτύου και τον τζόγο.

Η έρευνα ESPAD υλοποιήθηκε το 2015 σε 35 ευρωπαϊκές χώρες και τα αποτελέσματά της δημοσιοποιήθηκαν σήμερα, στη Λισαβόνα.

Σύμφωνα με αυτά, παρατηρείται μείωση στην κατανάλωση οινοπνευματωδών και στο κάπνισμα στους εφήβους, αλλά υπάρχει ανησυχία για τη χρήση «νέων» ψυχοδραστικών ουσιών και νέων εξαρτητικών συμπεριφορών στο σύνολο της Ευρώπης.

Όσον αφορά στη χώρα μας, η καπνιστική συνήθεια δείχνει ελεγχόμενη και κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αλλά τα ελληνόπουλα είναι πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στη χρήση αλκοόλ και τον τζόγο.

Αναλυτικά, στην Ευρώπη το κάπνισμα και η κατανάλωση οινοπνευματωδών φαίνεται να μειώνονται στους 15-16χρονους μαθητές. Ωστόσο, υπάρχει ανησυχία για την χρήση «νέων» ψυχοδραστικών ουσιών, όπως συνθετικών κανναβινοειδών, καθινόνων και νέων εξαρτητικών συμπεριφορών στον πληθυσμό αυτό. Η χρήση παράνομων ουσιών παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Ωστόσο, σε γενικές γραμμές, παρουσιάζεται σταθερή την τελευταία 12ετία.

Η χώρα μας συμμετέχει στο ερευνητικό πρόγραμμα ESPAD, μέσω του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ). Στην έρευνα του 2015 συμμετείχε πανελλήνιο αντιπροσωπευτικό δείγμα 3.202 μαθητών, ηλικίας 15-16 ετών, από 175 λύκεια της χώρας.

Κάπνισμα

Μολονότι υψηλότερο ποσοστό εφήβων στην Ελλάδα αναφέρουν «εύκολη» πρόσβαση σε τσιγάρα, συγκριτικά με τον μέσο ευρωπαϊκό όρο, στη χώρα μας παρατηρούνται χαμηλότερα ποσοστά 15- 16χρονων μαθητών που έχουν καπνίσει, έστω και μία φορά σε όλη τους τη ζωή. Τα ποσοστά του πρόσφατου και του καθημερινού καπνίσματος κυμαίνονται στη χώρα μας στα επίπεδα του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Η Ελλάδα παρουσιάζει επίσης χαμηλότερα ποσοστά πρώιμης (σε ηλικία κάτω των 13) δοκιμής του πρώτου τσιγάρου και έναρξης του συστηματικού καπνίσματος.

Οινοπνευματώδη ποτά

Σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, οι έφηβοι στην Ελλάδα αναφέρουν σε υψηλότερα ποσοστά κατανάλωση οινοπνευματωδών, έστω και μία φορά σε όλη τη ζωή και κατανάλωση κατά τη διάρκεια των 30 ημερών πριν από την έρευνα. Η χώρα μας τοποθετείται σχετικά υψηλότερα και ως προς την υπερβολική, ανά περίσταση, κατανάλωση οινοπνευματωδών. Υψηλότερο ποσοστό εφήβων στη χώρα μας θεωρούν, επιπλέον, «εύκολη» την πρόσβαση σε οινοπνευματώδη ποτά και ξεκινούν την κατανάλωση αλκοόλ σε πολύ μικρή ηλικία (<13 ετών), όχι όμως και τη μέθη. Στη χώρα μας τα ποσοστά μέθης και η μέση κατανάλωση αλκοόλης κατά την τελευταία περίσταση, δεν ξεπερνούν εκείνα του ευρωπαϊκού μέσου όρου.

Παράνομες ουσίες

Η Ελλάδα παρουσιάζει χαμηλότερα ποσοστά σε όλους τους δείκτες που αφορούν τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, την ηλικία έναρξης και την πρόσβαση στις ουσίες, συγκριτικά με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Εξαίρεση αποτελούν τα υψηλότερα ποσοστά στη χώρα μας στη χρήση εισπνεόμενων ουσιών και στις αντιλήψεις για «εύκολη» πρόσβαση στα ηρεμιστικά/υπνωτικά φάρμακα.

Χρήση διαδικτύου

Οι έφηβοι στην Ελλάδα χρησιμοποιούν το διαδίκτυο κατά μέσον όρο 5,8 ημέρες την εβδομάδα, όσο δηλαδή και στο σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών. Ωστόσο, συγκριτικά με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, οι έφηβοι στην Ελλάδα αναφέρουν σε χαμηλότερα ποσοστά συχνή χρήση του διαδικτύου για διαδικτυακά παιχνίδια, αγοραπωλησίες και αναζήτηση πληροφοριών και σε υψηλότερα ποσοστά για το «κατέβασμα» διαδικτυακού υλικού (ταινιών, μουσικής, εφαρμογών κτλ).

Τζόγος

Η χώρα μας βρίσκεται στην πρώτη θέση μεταξύ των Ευρωπαϊκών χωρών στον στοιχηματισμό / τζόγο στους 16χρονους: (υπερ)διπλάσιο ποσοστό εφήβων στην Ελλάδα αναφέρουν ότι έχουν στοιχηματίσει τον τελευταίο χρόνο, είτε διαδικτυακά, είτε σε ειδικούς χώρους στοιχηματισμού.

Όπως επισημαίνει η κ. Ά. Κοκκέβη, ομότιμη καθηγήτρια της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και επιστημονική υπεύθυνη της έρευνας ESPAD στο ΕΠΙΨΥ, «οι εξαρτητικές συμπεριφορές που αποτελούν κίνδυνο για την ψυχική και σωματική υγεία των εφήβων, θα λέγαμε ότι δεν εμφανίζουν σημαντικές αρνητικές μεταβολές κατά τη διάρκεια της τελευταίας 20ετίας. Η αλματώδης όμως αύξηση, στο διάστημα αυτό, των τεχνολογιών, και η διείσδυσή τους στον πληθυσμό των νέων, φαίνεται να απειλεί με επιπρόσθετους κινδύνους, αυτόν, τον ούτως ή άλλως ευάλωτο πληθυσμό. Τα ευρήματα της έρευνας ESPAD θέτουν προκλήσεις στις ευρωπαϊκές χώρες - και ιδιαίτερα και στη χώρα μας -, τις οποίες οφείλουμε να λάβουμε σοβαρά υπόψη και να αναπτύξουμε εγκαίρως τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης».