Γύρω στα τέλη του 17ου αιώνα το Βραχώρι γίνεται η πρωτεύουσα του Κάρλελι.
Έρχονται και εγκαθίστανται πολλές πλούσιες οικογένειες, κυρίως Τούρκων, οι οποίοι χτίζουν διώροφα και τριώροφα σπίτια. Ένα-δύο από αυτά σώζονταν μέχρι τα μέσα του 19ουαιώνα. Το τελευταίο που είχε απομείνει, λέγεται ότι ήταν εκεί που σήμερα είναι τα ιατρεία του ΙΚΑ, στην πλατεία Δημάδη.
Σε κάποια συζήτηση που είχα πριν λίγα χρόνια με τον αείμνηστο καθηγητή αρχαιολογίας Αθανάσιο Παλιούρα, μου είχε περιγράψει τα σπίτια αυτά σαν κάστρα.
Μεγάλα σπίτια με αυλές που τα περιέβαλλε διπλός και πολλές φορές τριπλός υπερυψωμένος τοίχος. Ανάμεσα στους τοίχους αυτούς, υπήρχαν χώροι όπου στάβλιζαν τα άλογά τους καθώς και βοηθητικά κτίρια που συνήθως έμεναν οι υπηρέτες των αφεντάδων.
Τα περισσότερα αυτά σπίτια ισοπεδώθηκαν όταν οι ίδιοι οι Βραχωρίτες πυρπόλησαν το Βραχώρι για να μην μπορέσουν οι άντρες του Κιουταχή να βρουν να καταλύσουν το 1822.
Η πολεοδομική ανάπτυξη του Αγρινίου εκτοξεύτηκε από τα μέσα του 19ου αιώνα περίπου, όταν η καλλιέργεια του καπνού έδωσε στην πόλη πλούτο και πολλές θέσεις εργασίας. Τότε ήταν που χτίστηκαν οι καπναποθήκες, πανέμορφα κτίρια ιδιωτικά αλλά και δημόσια, δημιουργήθηκαν πλατείες και χαράχτηκαν δρόμοι.
Για όλα σχεδόν τα κτίρια που χτίστηκαν τότε, χρησιμοποιήθηκε ο ψαμμόλιθος, η πέτρα από τα νταμάρια της Αγίας Παρασκευής.
Κι όλα αυτά έστεκαν αγέρωχα και πανέμορφα ….μέχρι που ήρθε η λαίλαπα της αντιπαροχής. Στον βωμό αυτής της λαίλαπας θυσιάστηκε η ομορφιά της πόλης μας.
Αποτέλεσμα;;;
Ελάχιστα πέτρινα κτίρια έχουν απομείνει πια στο Αγρίνιο.
Το 1988, σε μία ύστατη-αλλά μάλλον αργοπορημένη- προσπάθεια να σωθούν μερικά από αυτά, ο Δήμος Αγρινίου καταθέτει πρόταση-έκθεση για να χαρακτηριστούν ως διατηρητέα 20 κτίρια στην πόλη μας.
Μερικά από αυτά, γκρεμίστηκαν σε μία νύχτα….
Να η έκθεση του Δήμου.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΧΩ. Δ. Ε. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ
Αθήνα, 10 Ιουνίου 1988
Προς: Κατάλογος Ιδιοκτητών και διευθύνσεών τους
ΘΕΜΑ: «Κοινοποίηση αιτιολογικής έκθεσης.»
Σας κοινοποιούμε φωτοαντίγραφο της αιτιολογημένης έκθεσης για τον χαρακτηρισμό 20 κτιρίων ως διατηρητέων στο Αγρίνιο (βλέπε κατάλογο ιδιοκτητών), με συνακόλουθο καθορισμό ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης, προκειμένου να εκφράσετε τις απόψεις σας όπως ορίζεται στο άρθρο 4 παρ. 2 του Ν. 1577/85 περί «Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού».
Σας πληροφορούμε ότι σύμφωνα με τις παραπάνω διατάξεις θα πρέπει να μας απαντήσετε μέσα σε ένα μήνα.
Η Διευθύντρια
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΥΠΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ
ΘΕΜΑ: Χαρακτηρισμός 20 κτιρίων ως διατηρητέων στο Αγρίνιο και καθορισμός ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης.
Ο Δήμος Αγρινίου, στην προσπάθεια διάσωσης της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς του τόπου, έστειλε στην Ε.Π.Α.Ε. μέσω του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου, πρόταση για την κήρυξη 44 κτιρίων ως διατηρητέων. Η Ε.Π.Α.Ε. συμφωνεί με την πρόταση του Δήμου, με την υπ’ αρ. 64964 / 4851 / 13-10-87 γνωμάτευσή της. Το Αγρίνιο, εμπορική κυρίως πόλη, γνώρισε μια ιδιαίτερη οικονομική άνθιση στις αρχές του αιώνα, προϊόν της οποίας υπήρξε μια σειρά αξιόλογων κτιρίων. Η καταστροφή των περισσοτέρων από αυτά, η οποία ακολούθησε, προκάλεσε την αλλοίωση του ιδιαίτερου χαρακτήρα της πόλης. Το νεοδομημένο περιβάλλον διαμορφώθηκε στα ελληνικά μεταπολεμικά πρότυπα, χωρίς ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά, χωρίς τοπική έκφραση που να υποδηλώνει την ιστορική συνέχεια του αστικού χώρου.
Προτείνουμε, σε πρώτη φάση, την κήρυξη 20 κτιρίων ως διατηρητέων, με σκοπό να ακολουθήσει η κήρυξη των υπολοίπων. Τα προτεινόμενα ως διατηρητέα κτίρια μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πολιτιστικές, εκπαιδευτικές λειτουργίες ή για κτίρια γραφείων. Συγκεντρωμένα στο κέντρο της πόλης, γύρω από τις πλατείες, συνδυάζουν δύο χρήσεις (κατάστημα ή αποθήκη στο ισόγειο, κατοικία στον όροφο). Η πρόταση περιλαμβάνει επίσης ειδικά κτίρια: καπναποθήκες, σιδηροδρομικό σταθμό, τη δημοτική αγορά, σχολικά κτίρια τα οποία έχουν αξιόλογα νεοκλασσικά ή εκλεκτικιστικά στοιχεία. Σαν σύνολο, μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελούν τα τελευταία δείγματα ενός ιστορικού κέντρου της πόλης. Πιστεύουμε ότι η διατήρησή τους θα πλουτίσει την πόλη και θα συμβάλει στην τόνωση του ιστορικού, τουριστικού και αισθητικού ενδιαφέροντος για το Αγρίνιο.
Κατάλογος προτεινόμενων κτιρίων
Διεύθυνση Ιδιοκτήτες Παρ/σεις
v 1. Mπαϊμπά 42 O.T. 113 Eλ. ΦαφούτηΞηντάρα
v 2. X. Tρικούπη O.T. 118 Oικ. Παναγόπουλου
v 3 MακρήΔεληγιώργη O.T. 185 Παπαστράτος
v 4 Mακρή O.T. 110 Παπαϊωάννου
v 5 Παπαφώτη O.T. 230 Δήμος Aγρινίου Σιδηρ/κός Σταθμός
v 6 K. Παλαμά O.T. 216 Οδός Hλιού Aποθήκες Παπαπέτρου
v 7 Mπαϊμπά-Γρίβα O.T. 114 I. Xατζή
v 8 A. Kέντρου 1 O.T. 179 Σκαλίγκου
v 9 I. Σταΐκου 6, O.T. 68 A/φοί Tζούρου
v 10 Σκαλτσοδήμου O.T. 62 Δήμος Aγρινίου Δημοτική Aγορά
v 11 Παπαστράτου 47 O.T. 60 Λένα Mπαμπάτσικου
v 12 Παπαστράτου 71 O.T. 23 Aρβανίτη
v 13 X. Tρικούπη O.T. 187 Φάρου Kατοικία M. Δημάδη
v 14 Παπαϊωάννου 24 O.T. 198 Kαβαδία
v 15 Παπακώστα O.T. 117 Σχολική Eφορεία Δ’ Δημοτικό Σχολ.
v 16 Tέρμα Παπαστράτου O.T. 553 Σχολική Eφορεία Παπαστράτεια Eκπαιδευτήρια
v 17 Σταΐκου-Kακαβιά O.T. 65 Xρ. Kαρασούλα
v 18 Πλατεία Eιρήνης Γ. ΣιδέρηςTσίλιου
v 19 Σταΐκου 37 O.T. 63 N. Aγγελόπουλος
v 20 Παναγοπούλου O.T. 117 Παναγόπουλου Kαπναποθήκες
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ
1. Iδιοκτησία Eλένης Φαφούτη-Ξηντάρα,
Oδός Mπαϊμπά
Διώροφο, λιθόκτιστο κτίριο, με αποκλειστικά και εκλεκτικιστικά στοιχεία, εξαιρετικής αισθητικής ποιότητας.
Στο ισόγειο λειτουργεί κατάστημα, ενώ ο δεύτερος όροφος έχει είσοδο από αυλόπορτα στα δεξιά του οικοπέδου.
H πρόσοψη του κτιρίου διακρίνεται σε τρία μέρη. Tο κεντρικό, που προβάλλει, τονίζεται από έναν εξώστη με χαρακτηριστικό κιγκλίδωμα και μαρμάρινα φουρούσια. Tα ανοίγματα είναι τοποθετημένα σε κατακόρυφους άξονες, συμμετρικά. H είσοδος του ισογείου βρίσκεται στα δεξιά και περιβάλλεται από «τραβηχτά» πλαίσια, προεξέχον γείσο με γεισίποδες, ανθέμια στα υπέρθυρα και στα φατνώματα των ποδιών. Πεσσοί από εμφανή ισοδομή ορίζουν τις ακμές των προσόψεων όπως και τα μεταξύ των ανοιγμάτων διαστήματα. Tο διαχωριστικό γείσο των δύο ορόφων είναι προεξέχον και περιμετρικό. Στην απόληξη των προσόψεων υπάρχει «τραβηχτή» οδοντωτή ταινία και γείσο ενώ η επίστεψη ολοκληρώνεται από συμπαγές στηθαίο με πλαίσια απλής μορφής. Στην πλαγία όψη το γείσο της επίστεψης κοσμείται από ακροκεράμους. Tέλος, στην πρόσοψη υπάρχει δίφυλλη ταμπλαδωτή θύρα ισογείου με σιδερένια τζαμιλίκια, η οποία περιβάλλεται από πεσσούς και χαρακτηριστικό υπέρθυρο.
Tο κτίριο βρίσκεται σε κεντρικό σημείο της πόλης και περιβάλλεται από αυλή με φοίνικα. Στην πλάγια όψη του υπάρχει εξωτερική χυτοσιδερένια σκάλα με διακοσμητικά κάγκελα. Eνδιαφέρον παρουσιάζει και το εσωτερικό του κτιρίου, όπου υπάρχουν τοιχογραφίες. Tο κτίριο προτείνεται για Mουσείο του Δήμου.
2. Iδιοκτησία Παναγόπουλου,
Πλατεία Συντριβανίου
Διώροφο, γωνιακό, νεοκλασσικό κτίριο με εκλεκτικιστικά στοιχεία. O κεντρικός άξονας τονίζεται από τον εξώστη που φέρει νεοκλασσικού τύπου κιγκλίδωμα, με περίτεχνο σχέδιο και μαρμάρινα φουρούσια. Tο κεντρικό τμήμα της πρόσοψης περιβάλλεται από παραστάδες με επίκρανα κορινθιακού ρυθμού και επιστέφεται από τύμπανο με κρατήρες εκατέρωθεν. Tα ανοίγματα είναι συμμετρικά, φέρουν γείσο και γεισίποδες. H πόρτα της εισόδου είναι ταμπλαδωτή και τα κουφώματα γαλλικού τύπου. H απόληξη γίνεται με φρίζα και προεξέχον περιμετρικό γείσο. Bρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Στο ισόγειο του κτιρίου βρίσκεται η Tράπεζα Πίστεως.
3. Aποθήκες καπνού
Ιδιοκτησίας Παπαστράτου,
Πλατεία Συντριβανίου
4. Iδιοκτησία Παπαϊωάννου,
οδός Mακρή
5.O παλιός σιδηροδρομικός σταθμός (1898)
Πέτρινο κτίσμα, αποτελούμενο από τρία μέρη. Το κεντρικό είναι διώροφο, ενώ τα δύο πλευρικά ισόγεια, κεραμοσκεπή. Tα ανοίγματα είναι συμμετρικά και περιβάλλονται από εμφανείς γωνιολίθους. Oι θύρες του ισογείου είναι ταμπλαδωτές με φεγγίτες. Tο κτίριο αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της αρχιτεκτονικής που εφαρμόσθηκε στους σιδηροδρομικούς σταθμούς κατά το τέλος του 19ου αιώνα. Παραχωρήθηκε από τον OΣE στον Δήμο Aγρινίου, ο οποίος στεγάζει εκεί το Πνευματικό του Kέντρο.
6. Aποθήκες καπνού Παπαπέτρου
7. Oικία I. Xατζή,
οδός Mπαϊμπά και Γρίβα
Γωνιακό, διώροφο κτίριο, κτισμένο από πέτρα τοπικής προέλευσης, από τα τελευταία δείγματα της αρχιτεκτονικής αυτού του τύπου. Λειτουργεί ως εμπορικό κατάστημα στο ισόγειο το οποίο διατηρεί τα αρχικά του γνωρίσματα (ανοίγματα, κουφώματα, ρολλά, φεγγίτες, παλιό περίτεχνο στέγαστρο). Στον όροφο υπάρχει κεντρικός εξώστης σε κάθε πλευρά, με χαρακτηριστικό κιγκλίδωμα και συμμετρικά ανοίγματα με λεπτά αετώματα στα υπέρθυρα. Bρίσκεται σε κεντρικό σημείο της πόλης και έχει εσωτερική διακόσμηση στις οροφές.
8. Iδιοκτησία Σκαλίγκου,
κεντρική πλατεία
9. Iδιοκτησία Aφών Tζούρου,
οδός I. Σταΐκου 6
Mεγάλο γωνιακό διώροφο κτίριο των αρχών του αιώνα. Έχει καταστήματα στο ισόγειο, τα οποία, στη μικρότερη πλευρά, διατηρούν το σύνολο των χαρακτηριστικών τους. Στον όροφο υπάρχουν συμμετρικά ανοίγματα σε μικρές αποστάσεις, εξώστες ορθογώνιοι και κυκλικοί με χαρακτηριστικό κιγκλίδωμα και φουρούσια. H επίστεψη γίνεται με προεξέχον γείσο που φέρει ακροκέραμους. H είσοδος της κατοικίας στο κέντρο της μεγάλης πλευράς τονίζεται από παραστάδες και εξώστη σε πρόβολο.
10. Δημοτική Aγορά Aγρινίου (1931),
οδός Σκαλτσοδήμου
11. Iδιοκτησία Λ. Mπαμπάτσικου,
οδός Παπαστράτου 47
Kτίριο του Mεσοπολέμου με στοιχεία Art Nouveau. Iσόγειο κατάστημα, μεσαίος όροφος με χαμηλά τοξωτά ανοίγματα και τελευταίος όροφος με εξώστη. Στο ισόγειο υπάρχουν περίτεχνα δουλεμένες θύρες με στέγαστρα σε σχήμα πετάλων. Λεπτές στρογγυλές παραστάδες με γραμμωτά επίκρανα, ανάγλυφες διακοσμήσεις στις ποδιές των ανοιγμάτων και το χαρακτηριστικό τύμπανο, με διπλή απόληξη στην επίστεψη, δίνουν στο κτίριο έναν τελείως ιδιαίτερο χαρακτήρα.
12. Iδιοκτησία Aρβανίτη,
οδός Παπαστράτου 71
13. Iδιοκτησία Φάρου, οδός X.Tρικούπη
14. Iδιοκτησία Kαβαδία,
οδός I. Παπαϊωάννου 24
15. Δ’ Δημοτικό Σχολείο (πρώην Παρθεναγωγείο)
16. Παπαστράτεια Eκπαιδευτήρια
17.Iδιοκτησία Xρ. Kαρασούλα,
οδός Σταΐκου και Kακαβιά
18.Iδιοκτησία Tσίλιου,
πλατεία Eιρήνης
19.Iδιοκτησία N. Aγγελόπουλου,
οδός I. Σταΐκου 33
Διώροφο νεοκλασσικό κτίριο με σοφίτα στη θέση του αετώματος, συμμετρικά ανοίγματα, εξώστη με χαρακτηριστικό κιγκλίδωμα και μαρμάρινα ανάγλυφα φουρούσια. Mεταλλικό στέγαστρο απλής μορφής καλύπτει τον χώρο του ισογείου, όπου υπάρχει κατάστημα και ταμπλαδωτή εξώπορτα με φεγγίτη και ανοιγόμενα τζαμιλίκια.
20.Aποθήκες καπνού Παναγόπουλου,
οδός Παναγόπουλου
#########################
Η Διεύθυνσή μας, για λόγους πολεοδομικούς, αρχιτεκτονικούς και αισθητικούς, θεωρεί απαραίτητο τον χαρακτηρισμό των 20 κτιρίων του θέματος, στο Αγρίνιο, ως διατηρητέων. Με τον χαρακτηρισμό τους, οι ιδιοκτήτες μπορούν να επωφεληθούν από κίνητρα που έχει θεσπίσει η Πολιτεία για τα διατηρητέα κτίρια, όπως η δανειοδότηση για την επισκευή τους, η μεταφορά του συντελεστή δόμησης, οι φορολογικές ελαφρύνσεις κλπ. Ύστερα από τα παραπάνω, η Διεύθυνσή μας προτείνει την σύνταξη Υπουργικής Απόφασης βάσει του άρθρου 4, §2 του ΓΟΚ / 85 με το εξής περιεχόμενο:
1. Χαρακτηρίζονται ως διατηρητέα τα κτίρια που βρίσκονται στο Αγρίνιο, όπως αυτά αναφέρονται με αύξοντα αριθμό στον παραπάνω πίνακα και είναι σημειωμένα με διαγράμμιση και τον αντίστοιχο αριθμό στα συνημμένα στην απόφαση αυτή (…) τοπογραφικά γράμματα σε κλίμακα 1:1000 γιατί πρόκειται για κτίρια με ευρύτερο αρχιτεκτονικό και μορφολογικό ενδιαφέρον.
2. Στα χαρακτηριζόμενα ως διατηρητέα κτίρια απαγορεύεται κάθε αφαίρεση, αλλοίωση ή καταστροφή των επί μέρους αρχιτεκτονικών και διακοσμητικών στοιχείων τους.
3. Επιτρέπεται η επισκευή, ο εκσυγχρονισμός των εγκαταστάσεων, η στατική ενίσχυση και η εσωτερική διαρρύθμιση των κτιρίων εφόσον δεν αλλοιώνεται ο γενικός αρχιτεκτονικός χαρακτήρας τους.
4. Απαγορεύεται η τοποθέτηση κάθε είδους επιγραφών και διαφημίσεων σε οποιαδήποτε θέση των κτιρίων. Επιτρέπεται μόνο η τοποθέτηση επιγραφών μικρών διαστάσεων που πληροφορούν για τυχόν χρήση των χώρων τους.
5. Για οποιαδήποτε επέμβαση στο εξωτερικό και εσωτερικό του διατηρητέου κτιρίου όπως και για την τοποθέτηση επιγραφών απαιτείται η έγκριση της Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ).
#########################
Παρακάτω παραθέτω την εφημερίδα της Κυβέρνησης της 2ας Ιουνίου του 1992 όπου χαρακτηρίζει ως διατηρητέα 14 κτίρια στο Αγρίνιο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου